22 augustus: Internationale Dag ter herdenking van slachtoffers van geweld op basis van religie of geloof

22/08/2024 Leuven – Vijfde verjaardag van de Internationale Dag ter herdenking van slachtoffers van geweld op basis van religie of geloof.

Dr. Ochab: “Deze dag kan helpen het bewustzijn te vergroten, maar we moeten ook actie ondernemen”

Op 22 augustus is het vijf jaar geleden dat de Internationale Dag ter herdenking van slachtoffers van geweld op basis van religie of geloof ingesteld werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2019. Kerk in Nood sprak onlangs met Dr. Ewelina Ochab, een advocate en mensenrechtenactiviste die met dat idee kwam en hielp bij het verkrijgen van overheidssteun voor de instelling van deze herdenkingsdag.

In september 2017 nam Dr. Ochab in Rome deel aan een internationale conferentie, georganiseerd door Kerk in Nood, over de wederopbouw van christelijke dorpen in de vlakte van Nineve in Irak die verwoest waren door de Islamitische Staat (IS). Datzelfde jaar nam Dr. Ochab, bewogen door getuigenissen en als reactie op de wreedheden begaan door IS tegen religieuze minderheden in Syrië en Irak, waaronder christenen, Jezidi’s en anderen, het initiatief om aandacht te vragen voor schendingen van de godsdienstvrijheid en drong er bij de internationale gemeenschap op aan om actie te ondernemen. “Ik stelde het oorspronkelijke voorstel en de resolutie op en begon steun te zoeken bij staten om het te verwezenlijken.”

De weg was zwaar en vereiste uitgebreid onderzoek en coalitievorming om de nodige stemmen binnen te halen. De Poolse advocate onderstreept de inzet van Kerk in Nood en herinnert zich dat “de stichting mij vanaf het begin steunde, vooral bij het leggen van contacten met staten en politieke leiders, en bij mijn pogingen om consensus te bereiken over de noodzaak van een dergelijke aanpak.”

Als VN-leden waren de Verenigde Staten, Canada, Brazilië, Egypte, Irak, Jordanië, Nigeria en Pakistan de belangrijkste sponsors die aan het ontwerp van het project werkten voordat ze het bij de Algemene Vergadering van de VN indienden. “Terwijl we werkten aan de instelling van deze internationale dag, lag de herinnering aan de gruwelijke wreedheden begaan tegen Jezidi’s, christenen en andere religieuze minderheden nog vers in het geheugen van de leden van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties”, legt Dr. Ochab uit. Ze voegt eraan toe: “Vergelijkbare aanvallen vinden ook in veel andere delen van de wereld plaats, zij het in een andere vorm en op een andere schaal. Het was heel duidelijk dat er meer gedaan moest worden om ervoor te zorgen dat we over de kwestie zouden nadenken en ons zouden concentreren op het geweld, dat alomtegenwoordig was.”

De voorgestelde resolutie werd uiteindelijk door Polen, het geboorteland van Dr. Ochab, bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties ingediend. Uiteindelijk steunden meer dan 80 lidstaten van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het voorstel om een internationale herdenkingsdag in te stellen, waarbij 22 augustus werd gekozen.

Dr. Ochab merkt op dat door het instellen van de herdenkingsdatum de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de pijn en het lijden van slachtoffers van geweld vanwege hun religie of overtuiging erkende: “Zij zijn niet langer onzichtbare slachtoffers of overlevenden. Deze dag is voor alle slachtoffers en overlevenden van geweld gebaseerd op religie of overtuiging… uit het verleden, het heden en de toekomst. Deze dag zou hen moeten aanmoedigen en versterken om agenten van verandering te zijn.”

Er zijn vijf jaar verstreken sinds de herdenkingsdag werd ingesteld, maar er zijn volgens Dr. Ochab nog steeds niet genoeg concrete acties om het probleem aan te pakken: “De situatie is niet verbeterd en wereldwijd zijn er nog te veel voorbeelden van religieus geweld. Van Darfur tot de Democratische Republiek Congo, van Nigeria tot Kameroen, Nagorno-Karabach, en de lijst gaat maar door. Ook in Irak vandaag, tien jaar na de wreedheden van IS, blijft de situatie van minderheden verslechteren en ziet hun toekomst er somber uit.”

Zoals blijkt uit het rapport over godsdienstvrijheid in de wereld, een publicatie van Kerk in Nood die reeds 25 jaar bestaat, blijft het geweld op basis van religie of overtuiging in de hele wereld toenemen. Daarom heeft Kerk in Nood ook bij de inaugurele aankondiging van de Verenigde Naties aangegeven dat de herdenking van 22 augustus de eerste stap zou moeten zijn in een proces naar een internationaal gecoördineerd actieplan van de Verenigde Naties en de lidstaten om een einde te maken aan religieuze vervolging.

Ewelina Ochab deelt deze visie en roept op om de herdenking gepaard te laten gaan met actie: “De internationale dag zelf kan het bewustzijn vergroten, maar de overheden moeten meer doen om dit soort geweld daadwerkelijk te voorkomen. Dat zal niet gebeuren zonder concrete maatregelen.” Ze vervolgt: “We moeten sterke mechanismen invoeren om waarschuwingssignalen en risicofactoren te identificeren, evenals uitgebreide strategieën om te reageren. We moeten ervoor zorgen dat dergelijke misdaden worden onderzocht en vervolgd en dat slachtoffers en overlevenden de hulp krijgen die ze nodig hebben. Vijf jaar later is er nog maar heel weinig vooruitgang in deze richting geboekt. We hebben een actieplan nodig met duidelijke doelen en deadlines, en we moeten dit stap voor stap implementeren, zonder excuses.”